Wystawa o sprawiedliwej transformacji i rekomendacje dla województwa śląskiego

26 kwietnia 2022 w Parku Naukowo – Technologicznym Euro-Centrum otwarto interaktywną wystawę pt. „Energy In Transition - Powering Tomorrow”, poświęconą zagadnieniom sprawiedliwej transformacji. Inauguracji ekspozycji, przygotowanej we współpracy z Konsulatem Generalnym Niemiec we Wrocławiu oraz Niemieckim Towarzystwem Współpracy Międzynarodowej, towarzyszyły debaty eksperckie, prowadzone w gronie znawców technologii, ekonomistów i samorządowców. W ich efekcie sformułowano rekomendacje w zakresie przemian energetycznych dla województwa śląskiego.

Oficjalnego otwarcia wystawy dokonali: konsul generalny Hans Jörg Neumann, wicemarszałek Województwa Śląskiego Wojciech Kałuża oraz zarząd Parku Naukowo-Technologicznego Euro Centrum: Roman Trzaskalik i Mirosław Bobrzyński.

W swoim wystąpieniu konsul generalny podkreślił znaczenie transformacji energetycznej nie tylko dla łagodzenia zmian klimatycznych, ale przede wszystkim dla przyszłej niezależności Niemiec, Polski i Europy od dostaw energii z Rosji. Wspólnym mianownikiem wystąpień gości i prelegentów była mowa o współpracy i zaangażowaniu interesariuszy w proces transformacji energetycznej.

Wiceprezes Roman Trzaskalik wskazywał na praktyczny aspekt takiego podejścia i jego pozytywne skutki. Podał przykład Parku i tutejszych budynków, które powstały na terenach poprzemysłowych, a przy ich budowie korzystano z doświadczeń zachodnich partnerów w zakresie efektywności energetycznej budynków.

W trakcie debaty otwarcia uczestnicy wysłuchali prezentacji na temat niemieckich doświadczeń z wdrażania energetyki obywatelskiej i jej wpływu na zmiany społeczno-gospodarcze w Niemczech. W nadesłanym video minister ds. gospodarki i energii Nadrenii Północnej-Westfalii Andreas Pinkwart wspomniał o bliskich relacjach łączących Śląsk i Nadrenię jako regiony partnerskie, przekazał informacje o transformacji energetycznej w jego ojczyźnie oraz potwierdził wolę ścisłej współpracy ze Śląskiem w zakresie odchodzenia od węgla.

Następnie paneliści podzielili się obserwacjami dotyczącymi procesu restrukturyzacji sektora wydobywczo - energetycznego w Polsce i wpływu zmian na rozwój społeczno-gospodarczy województwa śląskiego.

W dyskusji uczestniczyli: pani Viola Theesfeld, Bundnis Burgerenergie, Berlin, dr Lars Gutheil, AHK , Michał Kurtyka, były minister klimatu i środowiska; dr Łukasz Trembaczowski, Uniwersytet Śląski; dr Bartłomiej Gabryś, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach.

Podczas debaty samorządowej burmistrz dr. Tobiasa Lehberg wygłosił prezentację na temat niemieckich doświadczeń przemiany lokalnej energetyki w gminie Saerbeck w regionie Nadrenii Północnej - Westfalii. Z kolei włodarze śląskich miast podzielili się doświadczeniami związanymi z realizacją projektów z obszaru transformacji energetycznej w różnych miastach województwa śląskiego.

W dyskusji uczestniczyli: Henryk Borczyk, wiceprzewodniczący GZM; Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca; Michał Bieda, wiceprezydent Bytomia; Borys Borówka, wiceprezydent Zabrza oraz Magdalena Młochowska, koordynator ds. zielonej Warszawy.

O szansach i wyzwaniach dla gospodarki związanych z transformacją energetyczną podczas drugiego dnia debat towarzyszących wystawie "Energy In Transition - Powering Tomorrow" rozmawiali przedsiębiorcy i przedstawiciele stowarzyszeń branżowych.

Spotkanie rozpoczęła prezentacja niemieckich doświadczeń z procesu odchodzenia od węgla, którą przedstawił dr Luke Haywood z Mercator Research Institute on Global Commons and Climate Change (MCC) gem. GmbH. Po prezentacji odbyła się dyskusja ekspertów, podczas której przedstawiciele branży odnawialnych źródeł energii: dyrektor Łukasz Sajewicz, Viessmann oraz Bogdan Szymański, prezes Stowarzyszenia Branży Fotowoltaicznej Polska PV omawiali kierunki zmian polskiej energetyki, wskazując m.in. na elektryfikację ogrzewnictwa i rozwój energetyki rozproszonej.

Uczestnicy debat otwierających wystawę o transformacji energetycznej sformułowali następujące uwagi oraz opinie na temat założeń, kierunków i form wsparcia zawartych w projektach dokumentów przygotowanych przez Województwo Śląskie na nowy okres unijnego finansowania:

1. Rozwój regionalny województwa śląskiego należy oprzeć na wykorzystaniu energetyki obywatelskiej. Zaangażowanie obywatelskie w produkcję energii nie tylko zwiększa różnorodność aktorów na rynku, ale jest całkowicie alternatywnym podejściem do projektów gospodarczych. Jeżeli mieszkańcom regionów da się możliwość wzięcia spraw energetycznych
   w swoje ręce, to zwiększy się udział regionów w PKB i zbuduje się podstawy silnego społeczeństwa obywatelskiego. Przejrzystość i współdecydowanie tworzą demokratyczną formę działalności gospodarczej.
2. Z uwagi na powszechną dostępność energii ze źródeł odnawialnych, regionalna wartość dodana energetyki rozproszonej rozkłada się znacznie bardziej równomiernie niż w przypadku centralnie zorganizowanego przemysłu energetycznego. Najnowsze trendy europejskie stwarzają możliwość ponownego ukierunkowania transformacji energetycznej
   w kierunku znacznie większej decentralizacji.
3. Odnawialne źródła energii są kluczem do zrównoważonych i neutralnych dla klimatu dostaw energii. Celem transformacji energetycznej jest pogodzenie efektywności ekonomicznej (energia przystępna cenowo), zgodności środowiskowej (zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju) i bezpieczeństwa dostaw (niezawodność dostaw). Jednak transformacja systemu energetycznego nie ogranicza się tylko do etapu wytwarzania energii. To także rozbudowane sieci, inteligentnie powiązane ze sobą sektory, wykorzystanie możliwości cyfryzacji i rozszerzenie gospodarki o nowe źródła, np. wodór.
4. Konieczność reorganizacji planów dotyczących łagodzenia skutków restrukturyzacji sektora wydobywczo-energetycznego w Polsce i dostosowanie ich do nowej sytuacji geopolitycznej spowodowanej wojną w Ukrainie i odcięciem się od rosyjskich surowców energetycznych.
5. Stworzenie bardziej przejrzystych i dostępnych mechanizmów ułatwiających górnikom szkolenia i przekwalifikowanie. Utworzenie miejsc pracy, do których górnicy będą chcieli przejść bez poczucia straty finansowej.
6. Czerpanie z doświadczeń zagranicznych sąsiadów, w tym Niemiec, uwzględniając m.in. oczekiwania młodego pokolenia górników, dla których zmiany wynikające z transformacji energetycznej będą konieczne.
7. Położenie większego nacisku na alternatywę wobec dotychczasowych surowców energetycznych, zwłaszcza na odnawialne źródła energii, podkreślając istotną rolę, jaką w zmianach sektora pełni polityka klimatyczna.
8. Potrzebny dialog rządu i samorządów, aby wypracować demarkację pomiędzy istniejącymi programami rządowymi (np. Czyste Powietrze, Mój Prąd, Moje Ciepło) i przyspieszyć falę renowacji tj. działania termomodernizacyjne i wymianę źródeł ciepła w regionie.
9. Należy pogłębić i kontynuować dialog społeczny w związku z procesowaniem wdrażania Regionalnego Planu Sprawiedliwej Transformacji.
10. Należy czerpać z zagranicznych doświadczeń, budować platformę wymiany idei oraz zwiększyć promocję dobrych praktyk, czego przykładem były zorganizowane debaty otwierające Wystawę o niemieckiej transformacji energetycznej z udziałem samorządu terytorialnego i stowarzyszeń branżowych.

Powyższe uwagi zostały przekazane władzom Województwa Śląskiego.

Wystawa o transformacji energetycznej jest efektem współpracy Konsulatu Generalnego Niemiec we Wrocławiu, Niemieckiego Towarzystwa Współpracy Międzynarodowej i Parku Naukowo-Technologiczny Euro-Centrum. Ekspozycję można zwiedzać do 13 maja 2022 w budynkach nr 7 i 8 Parku Naukowo-Technologicznego Euro-Centrum, ul. Ligocka 103.

Media o wystawie:

Śląska Opinia - Wystawa Energy in Transition

Sprawiedliwa Transformacja oczami ekspertów