Coal Transition Pathways. Śląsko-brytyjskie spojrzenie na transformację regionów górniczych

30 września 2025 roku w Parku Naukowo-Technologicznym Euro-Centrum w Katowicach odbyło się seminarium „Coal Transition Pathways: UK & Silesia”, zorganizowane przez Ambasadę Brytyjską w Warszawie. Wydarzenie zgromadziło znamienite grono ekspertów i praktyków, którzy wspólnie rozmawiali o wyzwaniach i szansach związanych z transformacją regionów górniczych.

Spotkanie poprowadziła Jennifer Tyldesley, Zastępca Szefa Misji Ambasady Brytyjskiej. Już na wstępie podkreśliła otwartość Wielkiej Brytanii na współpracę i wolę bycia partnerem Śląska w procesie sprawiedliwej transformacji.

W imieniu gospodarzy uczestników przywitał Roman Trzaskalik, wiceprezes PNT Euro-Centrum. Nawiązał do poprzemysłowej historii miejsca, przypominając, że jeszcze ponad 20 lat temu teren dzisiejszego Parku był zdegradowaną przestrzenią. Dziś to przykład udanej rewitalizacji i współpracy środowisk biznesowych, naukowych i samorządowych.

Część merytoryczną otworzyła prof. Marzena Czarnecka, szefowa Departamentu Transformacji Energetycznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. W swoim wystąpieniu mówiła o rosnącym zapotrzebowaniu na energię, zmieniającym się miksie energetycznym oraz potencjale przekwalifikowania pracowników zawodów górniczych do sektorów nowej energetyki. Jej wykład wprowadził uczestników w kluczowe zagadnienia do dalszej dyskusji.

Brytyjskie doświadczenia przedstawił m.in. Patrick Allcorn, dyrektor ds. lokalnych demonstracji i realizacji zerowej emisji netto (UK Department for Energy Security and Net Zero). Z jego wypowiedzi jasno wynikało, że transformacja to proces złożony, wymagający dobrego planowania, dialogu społecznego i rozwoju czystych technologii. W centrum tej zmiany zawsze stoi człowiek – dlatego tak ważne jest wsłuchiwanie się w potrzeby lokalnych społeczności i tworzenie wspólnot energetycznych.

Duża część debaty poświęcona była przekwalifikowaniu i wykorzystaniu kompetencji górników w nowych sektorach, takich jak OZE czy energetyka jądrowa. W tym kontekście głos zabrał Patryk Białas, dyrektor Centrum Innowacji i Kompetencji Parku, który – na podstawie doświadczeń Centrum Szkoleniowego Technik Grzewczych – mówił o motywacjach do zdobywania nowych kwalifikacji i certyfikatów instalatorskich.

Spotkanie było też okazją do podsumowania sytuacji polskiego sektora górniczego i przedstawienia jego perspektyw na przyszłość. Magdalena Chawuła z Forum Energii oraz Dariusz Stankiewicz z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego mówili o kompleksowości procesu transformacji i wyzwaniach, jakie stoją przed regionem. Bartosz Kępa, wiceprezes ds. finansowych Polskiej Grupy Górniczej, odniósł się do transformacji z perspektywy górniczego giganta i pracodawcy, podając konkretne przykłady zmian wdrożonych w związku z nowelizacją ustawy górniczej.

Ciekawym punktem programu były też wystąpienia Andrew Fultona (Mining Association of the UK) oraz Jacka Harrisona (CCR Energy), którzy zaprezentowali brytyjskie inicjatywy umożliwiające odejście od węgla w sektorach górnictwa i energetyki – bezpośrednio od osób odpowiedzialnych za ich wdrożenie.

To spotkanie pokazało, że transformacja to wielowymiarowy proces, w którym kluczową rolę odgrywa człowiek, lokalne doświadczenia i współpraca. 

Dziękujemy wszystkim gościom z Wielkiej Brytanii i Polski za eksperckie głosy oraz tak liczne uczestnictwo w dyskusji!